Een voedselbos, een vruchtbaar idee
Bij Defacto houden we ons iedere dag bezig met leren. We kijken daarvoor niet alleen naar ons eigen systeem, maar ook buiten de deur. Soms letterlijk. Want we leren veel van hoe andere systemen werken. Kijk bijvoorbeeld naar het ecosysteem van een voedselbos. Alle organismen dragen bij aan de balans ervan. Van vogels en vossen en bomen en planten, tot de kleinste microben in de bodem. Ze hebben allemaal een functie en ondersteunen elkaar. Gerwin Veenstra, product owner bij Defacto, vertelt ons meer over zijn vruchtbare idee om een voedselbos te beginnen in Peize.
Wat is een voedselbos precies?
Een voedselbos is een door mensen ontworpen productief ecosysteem naar het voorbeeld van een natuurlijk bos, met een hoge diversiteit aan meerjarige en/of houtige soorten, waarvan de vruchten, zaden, bladeren, stengels als voedsel dienen voor de mens. Ze bestaan uit een kruinlaag van hoge bomen, minimaal 3 van de andere niches of vegetatielagen van lagere bomen, struiken, kruiden, bodembedekkers, ondergrondse gewassen en klimplanten en als voedingsbodem een rijk bosbodemleven.
Een voedselbos is nauw verbonden met de theorieën van de permacultuur. Permacultuur draait om een harmonieuze samenwerking tussen mens en natuur, waarbij er voor de mens voldoende opbrengst is, zonder dat deze de natuur uitput of schaadt. Met een voedselbos produceer je noten, fruit en andere eetbare gewassen, terwijl ondertussen de bodem en bodemdiverisiteit hersteld worden.
Alle bomen, planten en grondbegroeiing zorgen voor een bodemverbetering en het verhogen van de biodiversiteit van het bos. Het grote verschil met een natuurlijk bos is, dat is nagedacht over de aanleg met betrekking tot voedselproductie en biodiversiteit. Het is ook geen ‘dicht’ bos, bomen staan verspreid in verschillende hoogtes om genoeg ruimte te hebben om tot volle productie te kunnen komen.
Hoe kwam je op het idee van een voedselbos?
Wat ooit begon met een klein ‘bos’ in de voortuin en fruitbomen en bessenstruiken in de achtertuin, groeide uit naar een grote interesse in biodiversiteit en permacultuur. Een interesse die verder werd gevoed met talloze boeken, filmpjes en online cursussen over voedselbossen en permacultuur. Oorspronkelijk wilden we kijken hoe we het bos rond ons huis verder konden ontwikkelen. Dit idee groeide uiteindelijk uit tot een ontwerp voor een duurzaam voedselbos op 1 hectare grond.
Hoe komt het voedselbos eruit te zien?
Een voedselbos ontwerpen doe je niet zomaar. De inrichting is afhankelijk van de ligging, hoeveelheid zon, windrichtingen en natuurlijk: de bodem!
We leggen singels aan, aan de noord- en westzijde, die de wind uit het perceel houden. Een poel en sloot gaat amfibieën aantrekken die helpen bij de ‘bestrijding’ van te veel insecten. Alles werkt met elkaar samen. We zijn dus lang met het ontwerp (en alle vergunningsaanvragen) bezig geweest. Maar we zijn meer dan tevreden met het resultaat.
En welke vruchten hoop je uiteindelijk te plukken?
Het doel is om met het voedselbos duurzaam, gezond én lekker voedsel, op lokaal niveau te produceren. Daarnaast geeft het voedselbos een waardevolle en aantrekkelijke natuurbeleving en heeft het ecologische waarde. Uiteindelijk willen we met de inzichten in opbrengsten en verbetering van CO2 in de bodem ook bijdragen aan bestaande kennis. Zo kunnen we een beter beeld schetsen van de mogelijkheden en het op grotere schaal inzetten van een voedselbos binnen de landbouw.
Pas over een jaar of 3 a 4 gaan we daadwerkelijk ‘de vruchten plukken’ van wat we nu opstarten. Het is een project van de lange adem, maar uiteindelijk hopen we met het voedselbos duurzaam en lokaal voedsel te produceren voor Peize en omgeving, een vitale natuurplek te creëren en kennis en interesse in voedselbossen te vergroten.
Inderdaad een vruchtbaar idee, dat alle collega’s van Gerwin omarmen en waar Defacto graag aan bijdraagt. Wil je meer weten over de voortgang van dit project? Volg Gerwin dan op https://voedselbospeize.nl en https://instagram.com/voedselbospeize.
