Hartplastic: voor een (medische) wereld met minder plastic

In de supermarkt zijn de meeste aubergines en wc rollen nog steeds verpakt in plastic. In de medische wereld is dat helaas niet anders. Joost Haeck is interventiecardioloog in het Medisch Centrum Leeuwarden en begon met een aantal collega’s Hartplastic. Doel: een medische wereld waarin het scheiden en hergebruiken van plastic afval een gewoonte is. Een initiatief dat Defacto van harte ondersteunt.

Een deel van het team achter Hartplastic

De directe aanleiding was een schoolproject van de kinderen van Joost, dat draaide om recycling. Dat resoneerde bij de cardioloog, die in zijn dagelijkse werk zag hoeveel plastic er gebruikt wordt in de zorg.

Medische handelingen en de hulpmiddelen die daarbij gebruikt worden moeten aan strenge eisen voldoen. Zo moet al het personeel regelmatig nieuwe maskers, schorten en handschoentjes aan en moet het instrumentarium per stuk steriel verpakt zijn. Een gemiddelde operatie produceert zakken vol plastic. Als je het plasticverbruik van alle ziekenhuizen in Nederland bij elkaar optelt heb je het al gauw over tonnen. Joost vertelt over de tegenstelling tussen enerzijds het beter maken van mensen en anderzijds de enorme stroom plastic afval die dat veroorzaakt:

‘Als artsen en verpleegkundigen redden we honderden mensenlevens per jaar en maken we het leven voor mensen weer leefbaar. Maar om dit voor elkaar te krijgen, produceren we jaarlijks een ‘vrachtschip vol’ plastic afval dat we niet scheiden, laat staan hergebruiken. Waar we aan de ene kant mensenlevens redden, zorgen we er aan de andere kant door ons plasticverbruik voor dat de aarde steeds zieker wordt.’

Hart voor de zaak

‘Hier moet verandering in komen’, dacht Joost. Hij riep Hartplastic in het leven, samen met Robin Nijveldt, cardioloog in het Radboudumc, Steef Sinkeler, cardioloog in het MCL en Migael Nieuwenhuis en Stefan Sjouw, beiden hartkatheterisatie laborant in het MCL. De link met de naam Hartplastic is in elk geval duidelijk. Maar wat willen de heren bereiken?

‘We zijn met een team experts aan de slag gegaan om te onderzoeken hoe en welk plastic we kunnen scheiden en hergebruiken’ vertelt Joost. Zo’n 25% is PET plastic, dat erg goed te recyclen is. Dan is er ook nog zo’n 40% zachter PPE plastic, dat vooral geschikt is voor verwerking als het gesmolten is. In beide gevallen gaat het om schoon plastic dat een nieuwe bestemming verdient. Er blijft ook altijd gecontamineerd materiaal achter, dat niet gerecycled kan worden.

Van de shredder naar de 3D printer

Het schone plastic wordt in de hartkatheterisatiekamer direct gescheiden en komt in een aparte container terecht. Daarna wordt het door een shredder verwerkt tot granulaat. Een perfecte grondstof om nieuwe producten mee te ontwikkelen. Met 3D printers wordt het granulaat op een efficiënte en milieuvriendelijke manier omgezet in nieuwe producten. Je kunt denken aan een pillendoosje, armsteun voor een stoel op de hartkatheterisatiekamer of educatief materiaal.

Reuring rondom Hartplastic

Er is inmiddels al heel wat reuring ontstaan rondom Hartplastic. Steeds meer organisaties tonen interesse. Zo is er een samenwerking met NHL Stenden in Leeuwarden en Minerva, de Kunstacademie in Groningen. Naast het MCL doen ook het MUMC in Maastricht en het Radboudumc in Nijmegen mee.

Ook Defacto draagt een steentje bij, door naast een geldbedrag, software in de vorm van CAPP Agile te doneren. ‘Daarmee hebben we een platform dat kennisdeling tussen alle verschillende partijen mogelijk maakt. Bijvoorbeeld om ontwerpen van nieuwe producten te delen.’

De stichting heeft ook subsidie van het SNN gekregen om hun ideeën verder vorm te geven. De 3D printer is er al en ook shredders zullen binnenkort besteld worden. Nu is het zaak om het proces goed in te richten en duurzame producten te bedenken die uit het plastic vervaardigd kunnen worden. En dan vooral relatief makkelijk te vervaardigen producten met een lange levensduur, die niet snel weer in het milieu belanden.

Daarnaast hopen Joost en Steef dat Hartplastic een signaal afgeeft aan de zorg, de patiënt en de industrie, om naar milieuvriendelijke oplossingen te streven. Want het zou natuurlijk nog beter zijn om bij de bron te beginnen en het vervaardigen en verbruik van plastic te verminderen. Voorkomen is beter dan genezen zeg maar.

‘Het besef komt er wel steeds meer, merken we. Zo hoorde ik gisteren nog dat medewerkers van de verpleegafdeling op eigen initiatief bij de inkoopafdeling gingen informeren naar milieuvriendelijke bekertjes, in plaats van plastic wegwerpbekertjes. Mensen gaan zich steeds meer afvragen wat ze aan al dat plastic kunnen doen.’

Wil je meedenken over duurzame oplossingen? Of werk je zelf in een zorgorganisatie die veel plastic gebruikt en wil je daar wat aan doen? Sluit je dan aan bij Hartplastic!